Pasahitza oso baia erabilgarria da, gehienetan konpota eta zuku ezberdinak prestatzeko erabiltzen da, marmelada eta kontserbetan ere sartzen da.
Nahiko erraza da horrelako landarea udako txabolan haztea. Gainera, currant gorria nahiko landare gutxi da.
Nola landu currants gorriak eta beltzak?
Currants gorriak edo beltzak ondo garatzeko eta uzta ugari eta urtero ekartzeko, landatzeko leku egokia aukeratu behar da zuhaixka erosoa izan dadin:
- ez da gomendatzen kultura hauetako zuhaixka zaharrak edo gooseberries landatu aurretik lantzea gomendatzea;
- lurpeko urak ez luke 1,5 metro baino altuagoa izan behar, bestela erro sistema usteldu edo hil ere egin daiteke;
- gainera, ez da gomendagarria koipeak landatzea euri ura edo urtutako elurra pilatzen den leku baxuetan;
Zuhaixka leku lehorrean landatzea ezinezkoa bada, buztin zabalduarekin xukatu dezakezu. Tresna horrek gehiegizko hezetasuna ezin hobeto eusten du.
- zuhaixka baten osasuna eta produktibitatea zuzenean eguzki-argiaren mende dago. Adierazle horiek izan ezean, landarea min egiten hasten da eta izurriteei aurre egiteari uzten dio; baia txikiagoa da edo guztiz desagertzen da;
- haize boladek eragin berdina dute korrontean, beraz, lekua itzalpean ez ezik, ipar eta ekialdeko haizeetatik ere babestu behar da. Zuhaixkak hazteko, ez duzu nekazaritzako teknologia berezirik behar. Dena eskuz egin daiteke.
Kaseroa ia edozein lurzorutan hazten da, salbuespenak dira:
- lur hareatsua;
- lur harritsua;
- eremu zingiratsuak.
Era berean, kultura honek lurzoru neutroa nahiago du, beraz, lur azidoen aurrean, aldez aurretik kareharriztu behar da. Horretarako, 400 gramo kareharri xehatu edo 300 gramo kare moztu gehitzen zaizkio lur metro karratu bati.
Udako txabolan lurreratzeko unea
Koipeak landatu daitezke udaberrian (martxoaren amaieran - apirilaren hasieran) eta udazkenean (irailaren erdialdean - urriaren hasieran). Baina esperientziadun lorezainek udazkeneko landaketa zehazki egitea gomendatzen dute, abantaila asko dituelako:
- Eguraldi hotza hasi baino lehen sustraiak hartzeko denbora dute eta neguko izozteak ondo onartzen dituzte. Eta prozedura hau udaberrian egiten denean, zuhaixka erro sistema modu aktiboan garatzen ari da, baina hostoa eta hostoak neguan eraikitzen gastatzen du ahulduta, horregatik ezin du eguraldi izoztua jasan eta, besterik gabe, hiltzen da;
- Gainera, udazkenean landatutako landareak azkarrago mugitzen dira eta, horren arabera, azkarrago fruituak ematen hasten dira.
Hegoaldeko eta erdialdeko eskualdeetarako udazkeneko landaketa egokiagoa da, eta Iparraldean edo Uraletan udaberrian koipeak gorriak eta beltzak landatzen dira, erro sistema sendoagoa izan dadin, baina, aldi berean, kimu guztiak era egokian kendu behar dira, plantulak hostoak izan ez ditzan.
Currants landatzea eta haztea
Lurzoruaren prestaketa
Currants landatzeko hasierako etapa lurra garaiz prestatzea da:
- Udazkeneko landaketa egitean, hobia prozedura bera baino 3-4 aste lehenago prestatzen da., eta udaberriko landaketarako, zulo bat egin behar da irailean. Lurzorua emankorragoa izan dadin aurretiazko prestaketa egin behar da;
- Gorriak gorrien erro sistemaren egitura biologikoa kontuan hartuta, hobiaren sakonera eta zabalera 40-50 zentimetrokoa izan ohi da;
- Zulo bat egiten ari zen bitartean, beheko geruza goitik bereizita tolesten da. Ondoren, lur emankorra (goikoa) hauekin nahasten da:
- 2 konpost kubo, humus edo usteldutako konposta;
- 100 gramo superfosfato;
- 90 gramo potasio sulfato.
- Era honetan, landatzeko zuloa plantulak landatzeko unera arte uzten da.
Hobe da landareak landatu baino egun batzuk lehenago erostea eta garraiatzeko arau guztiak jarraitzea. Horretarako, landarearen sustraiak lehendabizi bustitzen dira, ondoren arpilletan biltzen dira eta ondorioz egitura plastikozko poltsa batekin indartzen da.
Landatzeko metodoak
Lurreratze bakarra
Landaketa honekin, koipeak uzta kopuru handiena ekartzen du eta beste metodo batzuekin baino askoz ere gehiago bizi dira. Eskarmentu handiko lorezainek beste zuhaitz eta zuhaixka batzuetatik gutxienez bi metrora dauden landareak lantzea gomendatzen dute.
Lurreratze arrunta
Metodo hau egokia da eremu txikienetako baia gehien bildu nahi duten lorezainentzat. Normalean errenkaden landaketa currants gorriak lantzeko erabiltzen da. Desabantaila bakarra landareen higadura azkarra eta, ondorioz, haien heriotza azkarra da.
Metodo hau erabiliz, barietate bakoitzaren ezaugarriak eta 120-150 zentimetro arteko koroa oparoa duten landare zuhaixkak eta kimuen antolaketa trinkoagoa duten 70-110 zentimetroko distantziak dituzten landareak kontuan hartu behar dira.
Lantokia trellis batean
Nahi den efektua lortzeko, zuhaixkak elkarrengandik 50-100 zentimetrotara daude landatuta. 2-3 urteren ondoren, currant adarrak instalatutako trellisesetan finkatzen dira. Kasu honetan, fruitu-plano sendoa lor dezakezu.
Trellis berezien ordez, gunea ixten duen hesia erabil dezakezu.
Lehorreratzeko arauak
Hau da currants beltzak landatzeko teknologia:
- Hobe da seedlinga zuloan jartzea 45 graduko angeluan, baina lurreratze bertikala ere posible da, askoz ere errazagoa eta ezagunagoa dena;
- Sustrai lepokoa 5-6 zentimetro egon behar da lurrean lurperatuta;
- zulo bat egitean, aldian behin plantulina astindu beharko zenuke, landarearen sustraien artean aire poltsak sortzea ekiditeko;
- Hurrengo fasean, lurra arretaz zapaldu behar da.
- Landare batek toki berri batean ondo sustraitu dadin, ez da nahikoa behar bezala landatzea... Beharrezkoa da zuhaixka gazteari arreta egokia eskaintzea:
- Landatu eta berehala, zirrikitu txiki bat zulatzen da curranten inguruan, eta bertan ur ontzi bat isuri behar da pixkanaka. Prozedura horrek lurra hezetzeaz gain, sustraiek lurzoruarekiko harremana hobetuko du;
- Ura lehortu ondoren, zirrikitua humusez, zohikatzez edo lur lehorrez betetzen da;
Prozedura hori egiteko, ez da inolaz ere ongarri mineralik eta simaur freskoa erabili behar, erro sisteman erredurak sor ditzaketelako eta landarea lehen urtean hilko delako.
- Era berean, zuhaixka inguruko lurra 5-10 zentimetroko altuerara arte mulched daiteke;
- Zuhaixkaren koroaren eraketa azkartzeko eta landatu ondoren berehala hazkunde ahulik ez agertzea, landarearen adar guztiak 2-4 kimuetara laburtzen dira.
Zuhaitz osasuntsua hazteko eta uzta oparoa lortzeko arrakastarako gako nagusia da landaketa prozedura eskuduna.
Zaindu
Zuhaixkak ahalik eta uzta gehien eman dezan, behar bezala zaindu behar duzu eta itxuraz huts egiten duten prozedurak ere ez ahaztu.
Laxatzen
Zuhaixkaren inguruko lurrak aldiro askatu behar dira, behar den hezetasun eta oxigeno kantitatea erro-sisteman sartu ahal izateko. Sustraien eremuan, askapena 5-6 zentimetroko sakonerara arte egiten da, pixkanaka sakonera 15 zentimetrotara handituz, landarearen oinarria utzi ahala.
Ureztatzea
Gorriak epe laburreko lehortea jasateko gai dira, baina uzta oparoak lortzeko, lurzoruaren hezetasunaren% 80 mantendu behar duzu. Adierazle hau egiaztatzeko, lurra 30 zentimetroko sakoneran erauzi dezakezu, pikor batean konprimituta, bere forma mantendu behar du.
Ureztatzerakoan, lurzorua hezetasunez 40-50 zentimetro ase behar duzu, horretarako zuhaixka gazte batek 2 ontzi ur beharko ditu eta helduak 4-5. Ureztatzeko hainbat modu daude:
- landarearen inguruan zirrikitu bat zulatu dezakezu eta ura emeki isuri;
- lehorreratze handietarako, lubaki bat zulatu eta mahuka bat instalatzen dute bertan urarekin.
Ureztatu ondoren lurra mulch gomendatzen da.
Goiko janzkera
Uzta oparo eta handia sasian hasi ahal izateko, beharrezkoa da lurra elikatzen duten goiko apailatzeak egitea. Landatu ondorengo lehenengo 2 urteetan ez da lurra ongarritzeko beharriklandareak landaketan zehar nahikoa mantenugai sartuko ditu.
Gaixotasunen eta izurriteen prebentzioa
Gaixotasunen eta izurrien agerpena ekiditeko, beharrezkoa da zuhaixka prestaketa bereziekin tratatzea eta inausketa sanitarioa eta mehetzea egitea.
Udaberrian:
- Gorriak behin ureztatzen dira maiatzaren hasieran, baina negua elur gutxirekin egon bada eta udaberria lehorra bada, orduan prozedura hau apirilera atzeratuko da;
- Elurra urtu eta berehala, lurra arretaz askatu behar da;
- Udaberrian, zuhaitza gaixotasun eta izurriteengatik tratatzen da prestaketa berezien edo Brodsky likidoaren laguntzarekin;
- Epe horretan ezinbestekoa da inausketa mehetzea, izoztutako, kaltetutako edo alferrik loditutako adar guztiak kenduz.
Hostoak loratzen hasieran, currants 50 gramo urea eta 500 gramo egur errautsarekin ernaltzen dira. Goiko apailatzeak zuhaixka azpian sakabanatuta daude, eta gero arretaz lurperatu. Gogoratu behar da ongarriak disolbatzeko hezetasuna behar dela, beraz, lurra lehor badago eta denbora luzean prezipitaziorik egon ez bada, prozedura ureztatu ugariren ondoren egin beharko litzateke.
Loraldian, currants gorriak ongarri mineral konplexuekin eta hegaztien gorotzekin ernaltzen dira.
Kaseroek ez dute kloroa onartzen, beraz, oso kontuz ibili behar duzu ongarria hautatzeko orduan eta sulfatoa erabili potasio kloruroaren ordez.
Gainera, udaberrian, zuhaixka ongarri organikoekin elikatu behar da (humus, konposta, simaurra, etab.). Lurzoru emankorretan, prozedura hau 3 urtean 1 aldiz egiten da, baina lur txiroetan urtero errepikatu beharko da.
Udan:
- Udan, zuhaixka ureztatu behar da lurra lehortu ahala; eguraldi normalean eta lehorterik ezean, prozedura 1 aldiz egiten da 2 astetan;
- Esperientzia handiko lorezainek ureztatu ondoren lurra zertxobait askatzea gomendatzen dute;
- Gainera, udan, sustraiaren zonaren garbitasuna kontrolatu eta belar txarrak kendu behar dituzu.
- Frutak eratu eta betetzean, currants hazkunde bizigarriekin ihinztatu daitezke, baina metodo seguruena eta eraginkorrena loratu ondoren ongarri likidoak aplikatzea da. Ongarri horien artean, mulleina, hegaztien gorotzak edo minda infusioarekin ongarri likidoak daude.
- Lorezain askok hainbat belar, fruitu azal eta abar oinarritzat hartuta prestatutako infusioak erabiltzen dituzte udako elikagai gisa. Produktu horiek etengabe erabil daitezke eta ureztatu bakoitzean gehitu.
Udazkena:
- Udazkenean ureztapen kopurua zero izatera murrizten da, hezetasun ugari aplikatu beharko da zuhaixka neguan prestatzerakoan;
- Era berean, udazkenean lurra askatzea gomendatzen da, sustraiek neguan ahalik eta oxigeno gehien jaso dezaten;
- Oso garrantzitsua da udazkenean inausketa sanitarioa egitea, eta bertan adar lehor, gaixo eta kaltetuak kenduko dira. Hori beharrezkoa da gaixotasunak eta izurriak kentzeko;
- Uzta egin ondoren, zuhaixka azpian, egin:
- 50 gramo superfosfato;
- 20 gramo potasio sulfato;
- Ongarri organikoak (lurzoru emankorretan 2 urtean behin).
Herrialdean negua prestatzen
Gazi beltza neguan nahiko gogorra den laborea den arren, neguan babes osagarria behar du. Horretarako, metodo hauetako bat erabil dezakezu:
Zuhaixka adar guztiak lurrera arretaz makurtuta egon behar dira eta adreilu kopurua gainean jarri behar da, karga gisa balioko duena. Prozedura hori egitean, oso garrantzitsua da landarearen adarrak ez kaltetzea. Elurra tenperatura gogorren aurkako defentsa naturala da, beraz, metodo hau elurrezko neguan soilik da posible.
Zuhaixka adar bakoitza agrofibra berezi batean bil dezakezu, baina artile mineral moduan isolamendua gehitzea komeni da. Tresna hau oso egokia da izozte larrietarako edo elur estaldurarik ez dagoen unean.
Gorriak eta beltzak baia, zuku edo konpota zoragarriak dira eta horietako egun bero batean egarria erraz asetzen dute. Fruta horiekin egindako marmeladak garratz atsegina eta ezohikoa du. Kaseroak uzta ugari ekartzen ditu, eta herrialdean hazteak zuhaixka batetik osagai ugari biltzeko aukera emango du prozesatzeko.
Eta amaieran, currantak nola landu buruzko bideo laburra: